مقدمه
نقد و ارزشیابی معقول و منطقی از هر نوشته به ویژه از نوع تحقیقی آن بسیار ارزنده است. زیرا، از این وادی هم نویسنده و تهیه کننده مطلب اصلی ( گزارش تحقیقی ) با برملاشدن نقاط ضعف و قوّت کارش نفع می برد و هم منتقد و تحلیل گر از طریق پی بردن به ماهیت ریزه کاریهای تحقیق و دشواریهای آن و نیز روش هایی که در تأمین این ریزه کاریها و یا مقابله با دشواریها ضرورت دارد، بینش و آگاهی می یابد. اما، متأسفانه به علت عدم توجه به چارچوب و محوری مناسب برای نقد ارزیابی، در بیشتر موارد ارزشیابی ها از مقالات و نوشته های تحقیقی از خط سلامت قلم خارج می گردد که این امر هم نویسنده و محقق را دلسرد و آزرده می کند و هم خواننده را سردرگم و متوحش می سازد. بنابراین، در فصل حاضر سعی می شود با عرضه نکاتی چند درباره چگونگی ارزشیابی و نقد رسالات و گزارشات تحقیقی جهتی منطقی برای انجام این کار ارائه شود.
برای این منظور نخست « برگ خلاصه ارزشیابی مقاله یا رساله تحقیقی » را که حاوی پرسش ها و یا در واقع چهارچوبی برای تحلیل و ارزیابی گزارش های تحقیقی است، به نظر می رسانیم؛ و پس از توضیحاتی درباره چگونگی استفاده از آن، در دنباله بحث، کمّ و کیف یک از این پرسش ها را به عنوان معیار و شاخصی برجسته و مرتبط با بخش مهمی از جریان تحقیق توضیح می دهیم.
فرم خلاصه ارزشیابی مقاله یا رساله تحقیقی
معیار یا ویژگی | ||||||
1-حوزه مورد مطالعه به دقت و روشنی شناسایی شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
2- عنوان پژوهش به اندازه کافی خلاصه شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
3- میان جنبه های « عام » و « خاص » موضوع پژوهش، تناسب معقولی موجود است ؟ |
|
|
|
|
|
|
4- ترتیب مؤثری از کلمات در ساخت عنوان به کار رفته است؟ |
|
|
|
|
|
|
5- بیان و شرح مشکل یا مشکلات اساسی و به طور کلی اهمیت موضوع تحقیق رسا است ؟ |
|
|
|
|
|
|
6- تجزیه و تحلیل واقعیات مسلم، فرض ها و نیز بیان ارتباط آنها با موضوع تحقیق روشن است؟ |
|
|
|
|
|
|
7- بنیاد و اساس گزینش متغیرها یا عوامل مورد مطالعه منطقی و معقول است؟ |
|
|
|
|
|
|
8- در ارائه روابط و همبستگی ها واقعیات و مفاهیم مرتبط با موضوع، نظم و ترتیب منطقی اعمال شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
9- اصول واژه بندی و نشانه گذاری در بیان و شرح موضوع تحقیق رعایت شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
10- رابطه مستقیمی میان موضوع تحقیق و فرض یا فرض های مطرح شده موجود است ؟ |
|
|
|
|
|
|
11- فرض یا فرض ها به روشنی در مفاهیم عملی بیان شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
12- ویژگی های مفروض بر جامعه تحقیق به روشنی و در چهارچوب عملی مناسبی بیان شده و تعریف شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
فرم خلاصه ارزشیابی مقاله یا رساله تحقیقی
معیار یا ویژگی | ||||||
13- توضیح روائی و پایانی اندازه های مورد مطالعه مناسب است؟ |
|
|
|
|
|
|
14- مرزبندی های محدودیت های دوگانه تحقیق مشخص است؟ |
|
|
|
|
|
|
15- محدودیت های خاج از کنترل محقق با موضوع تحقیق هماهنگی دارد؟ |
|
|
|
|
|
|
16- محدودیت های در اختیار محقق مناسب مطرح شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
17- واژه ها و اصطلاخات اساسی و مهم به سادگی و روشنی تعریف شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
18- مطاالب ارائه شده در سابقه موضوع تحقیق مرتبط با موضوع تحقیق است؟ |
|
|
|
|
|
|
19- مطالب ارائه شده در سابقه موضوع تحقیق دارای سازمان و نظم منطقی است؟ |
|
|
|
|
|
|
20- مراجع و مآخذ مطالب آمده در یابقه موضوع تحقیق به روشنی مشخص است؟ |
|
|
|
|
|
|
21- مطالب مندرج در سابقه موضوع تحقیق، اساسی معقول و منطقی برای استنتاج و تعمیم هایی درباره فرض ها یا سؤال های تحقیق به وجود آورده است؟ |
|
|
|
|
|
|
22- نقل قولهای مستقیم و غیرمستقیم آمده در متن گزارش ( به ویژه در فصل سابقه موضوع تحقیق ) مشخص و روشن است؟ |
|
|
|
|
|
|
23- روش تحقیق اختیارشده به خوبی توضیح داده شده است؟ |
|
|
|
|
|
|
24- روش تحقیق به کارگرفته شده برای پاسخ یابی به این مسأله و موضوع متناسب است؟ |
|
|
|
|
|
|
فایل ورد 9 ص